Ailemiz, hiçbir yazılı belgeye dayalı olmaksızın, aile büyüklerinden duyduğumuz, rivayete dayalı bilgilere göre; 1768-1774 Osmanlı – Rus savaşları yıllarında, Rusların, Osmanlı yurdu olan Kırım’ı işgal etmeleri üzerine yüz binlerce Müslüman Osmanlı gibi, Kırım’dan Osmanlı Devletinin başka bir şehri olan Ahıska’ya göç ediyorlar. O tarihte Beyazıt Sancak Bey’i görevinde bulunan ve aslen Ahıska’lı olan İshak Paşa, Müderris olan büyük dedemiz Piri Efendi’yi, getirerek, kendisine Naip (Vekil) tayin ediyor. Naip Piri ünvanı, buradan gelmektedir.

      Doğubayazıt, 1828 yılında Ruslar tarafından işgal ediliyor. 1829 yılında geri alınıyor. 1877 yılında işgal ediliyor, Berlin antlaşması ile geri alınıyor. 1914 Birinci Cihan Savaşı ile işgal ediliyor,1917 de Çarlık Rusyanın yıkılması ile Ruslar çekiliyor. Görüldüğü gibi her işgal, ailelerin sersefil göç etmelerine neden oluyor. Bizim ailemizin de bir kısmı Anadolu’ ya bir kısmı İran’a göç ediyor. Şu anda yurdun değişik yerlerine dağılmış bulunmaktayız.

      Çok merak edilen bir konu da, soyadımızın anlamı ve nereden geldiğidir. Soyadı kanunundan önce her aile, aile büyüğünün adı ile anılırmış. Biz de dedemiz, Dursun Ağa’ya izafeten,” Dursun Ağa Ailesi” olarak tanınmışız. Soyadı kanunu ile birlikte de “ Baydar Ailesi " olarak bilinmekteyiz. 1934 yılında çıkan soyadı kanunu ile Ailenin Doğubayazıt’ ta oturan kısmı, “Dursun” soyadını seçmiş. Ancak o yıllarda, Ankara’ da bulunan Dursun Ağa’ nın oğlu Eski Beyazıt Mebusu Şefik Bey tarafından, “Baydar” olarak değiştirilmiş. Bu değişikliği, Doğubayazıt’da ki akrabalar kabul etmiş. O yıllarda Çorum’da olan Ali Efendinin soyadı Dursun olarak kalmış. Ayrıca, Eleşkirt’de bulunan Ahmet Ağa’ nın oğlu Piri Efendi’ de, “Erdur” soyadını almış. Beyazıt’a gelen Mehmet Şefik Bey’e, “Baydar” ın anlamını sormuşlar. O da: Dedelerimiz, Kırım’ın Baydar ovasından geldikleri için soyadımızın, “Baydar” olmasını istedim, demiş.

      Ailemiz, istisnalar hariç olmakla birlikte, tarımla, ticaretle, sanatla fazla ilgilenmeyen, memur ağırlıklı bir özelliğe sahiptir. Zaman içerisinde yapılacak anketlerle ve bunların bilimsel değerlendirilmeleriyle, aile hakkında daha sağlıklı istatistiki bilgiler elde edilecektir.

Ömer BAYDAR